Hece Zinciri

Diğer popüler oyunlarımızdan "Hece Zinciri" sevilen oyunlardan biridir.

Aşağıdaki verilen 2 şarta uygun olarak  boşluklara  heceler yada öbek grupları getirerek şifreyi çözünüz

 

Örnek :

Sa _ _ li

Ka _ _ rar

Se _ _ ke

 

Cevap :   DE Fİ LE

Sa _ _ li (Sade-Deli)

Ka _ _ rar (Kafi - Firar)

Se _ _ ke ( Sene - Leke)

İyi eğlenceler ...

Yarışma Haberleri

Yıllık , aylık , haftalık süreçlerde yapılan yarışmaları  tavsiye edilecektir.

Yeni yarışmalar çıktıkça güncelleme yapılacaktır.

Aylık :

Ödüllü Kriptoloji Soruları : Tübitak tarafından hazırlanan kriptoloji sorularıdır.

Yıllık :

Türk Zeka Vakfı Zeka Oyunları :

Türkiye Zeka Oyunları Yarışmasının amacı; her yaştaki insanımızın düşünme, mantık yürütme ve problem çözme alışkanlıklarını ve yeteneklerini geliştirmeye katkıda bulunmaktır.

Türk Zeka Vakfı Soru Maratonu :

Türkiye Zeka Vakfının haftalık bulmaca ve zeka sorusu yarışmasıdır.

World Puzzle Federation :

The World Puzzle Federation is an international organization dedicated to puzzles. It follows the Olympic standard, and brings together puzzlers from around the world for the annual World Puzzle Championship

Akıl Oyunları : 

 "Düşünen , sorgulayan , çözümleyen Türkiye "  sloganıyla çıkan akıl oyunları birçok başarıya imzasını atmış , Türkiye'yi dünya puzzle yarışmalarında temsil etmektedir.

Not : Ayrıca  TV'de yayınlanan "Kelime Oyunu" programını sizlere öneririm.

Paylaşımlar

Paylaşımlar bölümümüz blog sayfasının geliştirilmesi ile ilgili  önemli bir bölümüdür.

Öneriler - Eleştiriler : Her türlü öneri ve eleştirilerinize yer verilecektir.

Öğretici Haberler : Haberlerinizi  ekleyebilir ,yorum getirebilirsiniz .  Görsel ve video eklentileri için benimle iletişime geçiniz.

Başarı Merdiveni : Her türlü başarı ,azim , örnek  hikayelerinize burada yer verebilirsiniz.

Türk Dili Kaynakça : Türk Dili ile ilgili bilgilere yer verilecektir.

Yarışma Haberleri : Her türlü zeka , bilgi yarışmaların haberleri verilecektir.

Renkli Bulmaca

Türk Zeka Vakfı  “Oyun” Dergisi için hazırladığım "Renkli Bulmaca " soruları  arşivlenmiştir.

Zıpır , eğlenceli bilmece tarzındaki  sorulardan  bulmaca  oluşturulmuştur.

[gallery link="file" columns="2" orderby="title"]

Resfebeler

Türk Zeka Vakfı  "Oyun" Dergisi için hazırladığım resfebe soruları  arşivlenmiştir.

[gallery link="file" order="DESC" columns="2" orderby="title"]

Ufacık Kelime Soruları

Türk Dil Kurumu Sözlüğü'ne bakmadan hangisinin  yanlış olduğunu tahmin ediniz?

Araştırdıktan sonra cevabı verebilirsiniz.

1)

a) Afetzede
b) Bankerzede
c) Depremzede 
d) Yağmurzede 
e) Dövizzede
f) Felaketzede
g) Kazazede
h) Selzede
i) Gurbetzede

2)

Hamut ne demektir ?

Araştırmadan cevap vermeye çalışınız.  

a) Atın boynuna geçirilen koşum takımı

b) Beden eğitimde ters şekilde baş aşağıda dengede durma

c) Tropikal iklimde yetişen bir tür otsu bitki

d) Çöp , ıskarta

3)

Aşağıdaki yanlışları bularak doğrularını yazınız .

a)  Araçtaki şanzuman ayarını yaptığı halde , araçta bir problem vardı .

b) Şöför aniden frene basınca , şevkat içerisinde büyüyen tahtaveralliye binen öğrenciler korkmuştu . Minübüsün ön tanponu düşmüş , önünde duran araba tanımamazlıktan gelip uzaklaşmış .

c) Muzır mütahit herkesi çileden çıkartmıştı .

d) Dinazorların hayat mücadelesini içeren belgeseli izleyince şok olmuştum .

e)  Yaşlı teyze fizik tedavisi görürken , kaideye almadığı kapşonlu küçük kıza bakıp " Kendine iyi bak" dedi .

f) Mahçupluğu yüzünden okunan vejeteryan genç kız , logar kapağı üzerinde baya bir yorgun bakıyordu .

g) Yayınlanan dergide korkunç güzel bir yaprak dolması tarifi vardı .

h) İşin aramızda mutlak bir ayrılıkla halledilmesi lazım gelecek derecede vehameti olmadığını anlıyorum.

i) Onla birlikte veleybol oynayan orjinal Türk kızı İngilizce bildiği gibi biraz da Osmanlıca biliyordu.

j) "Cumartesi günü 4 Levent'ten geçerken yolda renkli logar bir kapak gördüm . kapak karşısında da karnıbahar ,

sarmısak , yaprak dolması , fasülye satan korkunç güzel bir dükkan vardı ."

Sunar Soruları

 

Ayşe Sunar arkadaşımızın soruları :

 

1)Aşağıda iller belli bir kurala göre ikili olarak gruplanmıştır. Buna göre soru işareti yerine hangi ilimiz gelmelidir?

(Düzce , Çankırı) ,(Osmaniye , Artvin) ,(Adıyaman , Denizli) , (Elazığ ,Isparta) , (Bolu , ? )

2) Soru işareti yerine hangi il / iller gelebilir?

Trabzon , Muş , Giresun , Çankırı , Kayseri , ?

3) Soru işareti yerine hangi il gelmelidir?

Adıyaman , Afyon , Amasya , Antalya , Bilecik , Bitlis , Çanakkale , Çorum , ?

4- Aşağıdaki iller belli bir mantığa göre gruplara ayrılmıştır. Buna göre X ,Y , Z ve T harfleri yerine hangi iller gelmelidir?

(Elazığ , Ağrı , X , Denizli)

(Y, Balıkesir , Çorum , Elazığ)

(Hakkari , Z , Çorum , T )

5) 3 - 5 - 8 - 11 - 16 - 19 - 24 - 27 - 32 - 39 - 42 - ?

6)
4 , 6 , 9 , 10 , 14 , 15 ,21 , 22 , 25 , 26 , 33 , 34 , 35 , 38 , ?

7) İddia ve Zarlar :

Arkadaşınızla bir iddiaya tutuştunuz.
Bir çift zarı önce siz sonrada arkadaşınız atacak. Eğer arkadaşınızın attığı zarlardaki sayıların toplamı tek sayı olursa iddiayı arkadaşınız kazanacak.
Sizin iddiayı kazanma kuralınız ise , attığınız zarlardaki rakamların toplamının çift sayı olması.
Zarı ilk siz atıyorsunuz ve oyun ,ilk olarak şartını sağlayan kişinin eline kadar devam ediyor.Yani ilk olarak kim kuralını sağlarsa oyunu o kazanmış oluyor.
Oyunu, zarları 2. atışınızda kazanma ihtimaliniz nedir?

Not: Bu zarlar hatalı olup ve rakamlar : 1-2-3-4-5 ve 5 tir. Yani 6 yerine de 5 sayısı vardır

8) Vagondaki Adam :

A istasyonu ve B istasyonu olarak isimlendirilen 2 tren istasyonu arası mesafe 100x km dir. Saatte V km hızı ile hareket eden trenin vagonlarından birinin içinde, bir deli :), tren A istasyonundan B istasyonuna ulaşana kadar , vagonun başından sonuna doğru sürekli (aralıksız –durmadan) gidip geliyor.Her bir vagonun uzunluğu da y metre.

Sorunun sorusu : Tren A istasyonundan B istasyonuna ulaşana kadar vagondaki deli toplam kaç tur atmış olur?

Bizim sorumuz: Yukarıdaki problemin çözülebilmesi için kaç değerin daha verilmesi gereklidir? Bu değerler hangileridir?

9) Harfler ve Sözcükler :

Aşağıda ilk bakışta anlamsız gibi görünen harfler belli bir mantığa göre eşleştirilerek 2 li gruplar halinde sıralanmıştır.

Buna göre soru işareti ile gösterilen yerlere hangi harfler gelmelidir ? Mantığı nedir ?

Bulduğunuz bağlantıya göre grupları açık bir şekilde ifade edebilir misiniz?

(el , sy) ,( pork , nty) , (üü , iir ), (ketne , ? ) , ( ? , ersin)


10) Şifreli Seri :

Aşağıda yazılı bulunan sözcükler , alfabemizden 14 tanesini içeren ve belli bir mantığa göre ayırt edilmiş harflerden seçilerek oluşturulmuştur.

ÇÖP , ÜZ , KOV , IC , ?

Kelime diziliminin öneminin olmadığı bu sıralamada ? ile belirtilen yere hangi kelime gelmelidir?

-------------------------------------------------------------------------------------------

Kov :1-2Yerip çekiştirme, gıybet.
2-Sivrisinek vb. hayvanların ısırmasından korunmak için vücuda sürülen özel sıvı.

IC : inspiration capacty.Soluk alma kapasitesi.

Üz:1-Ovalık , düzlük 2- Katı , sert 3- Yüz

11) Sayı Grupları

1 den 103 e kadar olan tam sayıları , ardışık sayılar olacak şekilde 4 erli sayılar halinde gruplara ayırıyoruz .

a) Oluşan gruplardan seçilen herhangi bir sayı grubunun , içinde en az 2 adet asal sayı içeren bir grup olması olasılığı nedir?

b) Oluşan gruplardan seçilen herhangi bir sayı grubunun , içinde hiç asal sayı içermeyen bir grup olması olasılığı nedir?

12) Dizi Sorusu (3) :

Aşağıdaki sayılar , sayma sayıları içinden sırası ile , belli bir matematiksel kurala göre , seçilerek oluşturulmuştur.
Buna göre sıradaki sayı ne olmalıdır?

2 - 3 - 5 - 6 - 7 - 10 - 11 - 13 - 14 - 15 - 17 - 19 - 21 - 22 - 23 - 26 - 29

13 - Küçük bir beyin fırtınası :)

türkü naat kara ayna lig eş ari hit din er ?

-------------------------------------------------------

naat :Bir şeyin niteliklerini övme

ari:1-İran’dan geçerek Kuzey Hindistan’a yerleşen halk veya bu halktan olan kimse.2- Çıplak. 3- Özgür, hür

 

 

Minik Sorular

 

1) edep - celse - olay - nezir - ?

Yukarıdaki kelimeler belli bir mantığa göre sıralanmıştır. ? işareti yerine hangi kelime gelmelidir?

2)

? 1 3 2
3 1 ? 1
0 ? 1 1
1 0 1 ?

Bu tablodaki rakamlar belli bir kurala göre yerleştirilmişlerdir. ? yerine hangi rakamlar gelmelidir?

3) 4 - 9 - 7 - 13 - 4 - 16 - 19 - ?

Yukarıdaki sayılar belli bir sistematikle yerleştirilmişlerdir. Sıradaki sayı ne olmalıdır ?

) 1 - 5 - 6 - 7 - 22 - 58 - 60 - ?

5)

Bingöl - Diyarbakır
Gaziantep - Şanlıurfa
Kırklareli - ?
? - Aksaray

Yukarıda iller belli bir mantıkla eşleştirilmiştirlerdir. Soru işaretleri yerine hangi illerimiz gelmelidir?

6) " Didaktik " kelimesindeki harlerin yerleri değiştirlerek kaç farklı kelime yazılabilir ?

7) 3 - 7 - 9 - 13 - 15 - 19 - 20 - ?

8)
(de – g), (ru – an), (yo – ka), (nzo - slu), (sa - z), (k – ft), (is – na),
(nk – fs), (ts – fe), (ii – ü), (ba – e), (si – be), (on – ar)

Her harf grubuna ortak harfler ekleyerek aynı özelliğe sahip kelimeler elde ediniz..
Her gruptan eşit sayıda harf çıkarılmıştır.
Örnek:
(ıas – ei ) Kasım – Ekim => k, m gibi..

9) 2 – 4 – 6 – 9 – 14 – 18 – 25 – 32 - ?

10)

Bir iskambil destesinden 5 kart seçiyorsunuz.
a) Asların hepsinin gelme olasılığı nedir?
b) En az 1 as gelme olasılığı nedir?

11) Bir oyunda oyuncular yere yerdeki taşların karesi kadar taş koyup yarısını alıyorlar. Oyun başında x adet taş olduğuna göre 2. oyuncudan sonra yerde kaç adet taş kaldığını x cinsinden yazınız.

12) Bir odadaki kedilerin 5 tanesinin herbirinin karşısında dörder kedi varsa odada toplamda kaç kedi vardır?

13) AAA sayısının asal çarpanları toplamı 47 ise A kaçtır?

14) Bir çift zar birlikte atılıyor. Zarlardan birinin 2 geldiği bilindiğine göre, üst yüzey gelen toplamının çift sayı olma olasılığı nedir?

15) Bir zarın 3 yüzü mavi, 2 yüzü sarı, 1 yüzü kırmızıya boyalıdır. Bu zar iki kez atılıyor. İki kerede üst yüzeyde sarı gelme olasılığı nedir?

16) 0,AAA…… = (0,BBB……)^2
A ve B sıfırdan farklı sayılardır.
èA + B
a) en az
b) en fazla kaç olabilir?

17) a = 2^ (2x-1) sayısında x yerine (3x+1) yazılarak bir b sayısı elde ediliyor. b’nin a türünden değeri nedir?

18) XING’ e 4 günde bir yeni üye katılmaktadır. İlk üye Pazartesi günü katıldığına göre 40000. üye hangi gün katılmıştır?

19) 7 Mind Sports üyesi İstanbul’ da bir mini bir tur yapmaya karar vermişler. İstanbul’ a gelip gezip bir de o güne ait bir anıları olsun istemişler ve yan yana dizilerek fotoğraf çektirmeye karar vermişler.

a) Bu 7 kişiden belirlenmiş olan A, B, C kişileri yan yana olmak koşulu ile kaç değişik şekilde poz verebilirler?
b) A ve B’ nin biri başta biri sonda olması koşulu ile kaç değişik biçimde poz verirler?

Not: Soru bu ya kişi sayısını 7 kişi ile sınırladım. Katılımcı sayımız değişkendir J

20) Her şıkta verilen iki kelime soru işareti yerine gelecek kelime ile farklı anlamlar oluşturan veya çağrışım yapan kelimelerdir. Soru işareti yerine hangi kelime gelebilir, her bir şık için üçüncü bir kelime de siz ekleyiniz.

a) göz – dolma --> ?
b) üzüm – sevgi --> ?
c) makarna – çizme --> ?
d) çekirdek – ışık --> ?
e) peynir – lale --> ?

21) 3 adet 3 rakamını kullanarak 10 sayısına ulaşınız. (Yuvarlama olmadan)

22) A= 222….2
100 basamaklı A sayısının 7 ile bölümünden kalan kaçtır?

23) 1 ile 500 arasında 6 ile bölünüp 8 ile bölünmeyen kaç tane sayı vardır?

24) Uluslararası düzenlenen bir zeka yarışmasına katılmak üzere Mind Sports üyelerinden 10 kişilik bir grup seçilmiştir. (Hayal kurmak serbest, soru bu :) )
Bu 10 kişik grup içinden yarışmaya katılacak olan, 6 kişilik bir takım ve bu takımdan 1 kişilik kaptan kaç değişik biçimde seçilir?

 

Ufacık Zeka Oyunları

1) Daire , üçgen , Kare , altıgen , dokuzgen , otuzgen , ?

2 OK , ŞUT , MAT , ?     C:ni

3) Cumhurbaşkanı bütün samimiyetiyle yarbayın selamını aldı , bayramını kutladı.

İki kelimelik bir şifre bulmanızı istiyoruz.

4) Aşağıdaki 4 özel kelimeyi sınıflandırmaya çalıştım .İlkinin ne olduğunu söyledim ,diğerlerini de sizin bulmanızı

isteyeceğim .

Cumhuriyet , Kemal , Mustafa , Türk ................. Alfabetik sıraya göre

Cumhuriyet , Mustafa , Kemal , Türk ..................

Cumhuriyet , Mustafa , Kemal , Türk .................

Mustafa , Türk , Kemal , Cumhuriyet .................

5) Bir işlem oyunu ;

1, 8 , 8 , 1 , 5 ; 29 , 66 ............=> 1923

6) Bir savaşta iki esir grubuna , balık ayıklama görevi verilmiştir.

İki grubun ayıkladığı balıkların kareleri farkı 21 dir . Fazla sayıda ayıklayan grubun balık sayısı asal sayı olduğuna göre diğer grubun ayıkladığı balık sayısı nedir ? ( İpucu cümlededir)

7) Kürek çekerek kayıkla sabit akan nehir üzerinde Yukarı Ayrancı'dan Aşağı Ayrancı'ya 6 saatte , Aşağı

Ayrancıdan Yukarı Ayrancıya ise 7 saatte gidiyorum .(kürek çekme hızım da sabit )

Ankaralı biri de , nehrin üzerine koyduğu kağıttan kayığın Yukarı Ayrancı'dan Aşağı Ayrancı'ya kaç saatte gittiğini hesaplamaya çalışıyor? (gider mi gider) :)

8) Trio , Theme , Failure , ?

What is the next word in this series ?

9) 7 , 5 , 3 , 4 , 6 , 7 , ?

What is the next number in this series ?

10)
........H.......
.....O...O....
..W..W..W...
M..M..M..M
...A...A...A...
......N...N.....
.........Y........

How many ways are there while you write “ how many” only going acroos up to down ?

PS : This question is similiar to Tubitak Questions

11) Two friends are talking to each other.

A: I have a 2 digit number
B: Ok .(thinking as an example : 10 (first number))
A : I have multiplied it with itself and had it has my second number
B : Ok ( 10*10 =100)
A : I summed up my number and total of my number’s values. I multiplied it with itself again so I had it as a third number .
B : Ok ( 10 + ( 1 + 0) = 11 ) ( 11 * 11 = 121)
A : Finally , I calculated my three numbers’ values . I have seen that three of them are prime numbers.
B : It seems difficult .
( first number 10 , value of number : 1 + 0 = 1 ; second number : 100 , value of number : 1+0+0 = 1 ; third number : 121 , value of number : 1+2+1=4 ) (As a result none of them (1,1,4) are prime numbers)

A : What can be my number?
 

12) 2 , 5 , 4 , 5 , 6 , 8 , ?

What is the next number in this series ?

13) Try to find letters which fullfill the words.

_ _ R E _ _ S T _ _ _ _

_ _ R E S T

_ R E S _ _ T

R E _ _ S _ _ _ T

_ _ _ R E S T

_ R E _ S T

14)There is a word ladder with clues .

From "Horse" to Tiger :

Horse

….. ( shrub)

….. ( Deep ravine )

….. ( Counterfeit)

….. (Strong ability)

….. (Garrisons ,military )

….. ( Varieties )

….. ( BlainS)

….. ( FatherS )

….. ( BecomeS weary )

….. ( Multiplication )

….. ( Measuring Device )

Tiger

15) Bp , Pn , Rk , Kt , Kg , ?

What is the next letters in this series ?

16) Cyan , Orchid , Lilac , Olive , ?

What can be th next word ?
 

17) ? , F , K , P , Ş , ?

18) Zuhal , Eylül , Sevil , Betül , ?

19) Hangisi farklıdır ?

Soylu , Fanus , Omlet , Armut , İptal

20) "Yarı finalde karşılaşan Türkiye - Almanya maçı __ (-) __ sona ermiştir.Bu cümlelerde __ adet a harfi , __ adet i harfi , __ adet o harfi , __ adet ö harfi , __ adet u harfi ,__ adet ü harfi bulunmaktadır."

Yukarıdaki boşluklara gelecek sayıları yazıyla yazarak cümleyi uygun şekilde oluşturunuz.

Skoru istediğiniz gibi girebilirsiniz :)

( örnek : sıfır (-) sıfır )

21) Ninja Kaplumbağalar , yine bir dünyayı kurtarma operasyonlarından dönmüş , dünyanın konuştuğu

ALMANYA – TÜRKİYE maçı hakkında yorumlara başlamıştır.Futbol bilgileri pek olmadığından dolayı
sadece kağıt üzerinde yorum yapacaklardır.

Leanordo : Maç berabere biter , uzatmalara gider.

Raphael : Ben de liderime katılıyorum. Bence de beraber biter,uzatmalara gider.

Michelangelo : Bir CETVEL , nasıl bir haber AJANSINI yenebilir?

Donatello : Bence ALMANYA 2 – 1 alır…

Ustaları Splinter ise son noktayı koyar : Türkiye , mücadele ederek bu maçı 3 – 0 kazanacaktır.

Ninja kaplumbağaları ve ustalarını bu şekilde düşünmeye iten nedir ?

Tek tek açıklayabilir misiniz ?

22) Şifreli cümle

Aşağıdaki cümle kelimlere ve kelimeler de hecelere bölünmüştür.(her tire bir heceyi gösteriyor) Heceleri birer kez yer değiştirerek
cümleyi bulunuz.

_ _ _ _ / _ _ _ / _ _ _ / _ _ _ / ile / _ _ / _ _ _

Sırasıyla heceler ;

al ye ki na / var yen ca / ya me nil / ye nal tür / İLE / fi de / ya man rı

İpucları :Kolaylık olması açısından kelime ve heceler sayıları ve bağlaç da verilmiştir.Çözerken

sadece İki farklı heceyi birbiriyle yer değiştireceksiniz.
 

23)4 kız arkadaş Ortaköy’ün en güzel evlerin birinde toplanmışlar , deniz manzarasında dedikodu
yapmaktadırlar. Sakine , facebook sitesinde eski erkek arkadaşının yeni kız arkadaşı ile fotoğrafıını görmüş.Diğer kızlar da hemem toplanmış , başlamışlar yorum yapmaya. Orkide ve Raife bu konularda yine
objektifliklerini koruyarak ,

Sakine : Bekar , üşengeç !

Orkide : İyi , dürüst !

Raife : Bakış yeterli !!

Son kız arkadaş da , kendini tutamayıp “ ___ , ___ “ söylemiş.

a) Hikayede adı geçen 4.kişi kim olabilir ?

b) 4. kız arkadaşımız erkek arkadaş hakkında iyi veya kötü ne söylemiş olabilir ?

24) Türk dili konusunda iyi kelime bilgisi olan 4 arkadaş Duygu , Hülya , Hilal ve Fulya Türk Dili
Kurumu’nun internet sayfasındaki değişikliklerden bahsederlerken Duygu ;

- Bir oyun oynayalım demiş.
Oyun deyince , herkes hemen kabul etmiş , Duygu’yu dinlemeye başlamışlar.

Duygu devam etmiş :

- Herkes kendi kağıdına bir hayvan ismi yazsın . Herkes kendi yazdığı hayvan ismi dışında
diğer arkadaşların hayvan isimlerinin harflerini değiştirerek ve tüm harfleri de kullanarak TDK ‘ya
uygun kelimeler üretsin.En fazla kelime üreten oyunu kazansın .

a) Benim sorum ; Herkes , hangi hayvan isimlerini yazabilir?
b) Duygu : Aslan ; Hilal : Malak ; Fulya : Çakal ; Hülya : Tilki yazarsa hangisinin kazanma
ihtimali yüksektir ? En az puanı kim alabilir ?

Not :Farklı hayvan isimlerindeki harfler birbiriyle karıştırılmamalıdır. Sadece bir hayvan isminin
dizilişlerinin değiştirilmesi ile yeni kelimeler üretilmelidir( örnek fil => lif sadece 1 kelime üretilebilir)

25) Zeka oyunları üyeleri izledikleri voleybol maçından sonra, iki gruba ayrılmış çok zevkli bir beyin
cimnastiği yapmaya karar vermişler.Moderatör , 12 dahil olmak üzere birden onikiye kadar 2 gruba da mantıklı bir kurguyla sayılar vermiş .İlk grup : 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 11

İkinci grup : 1 , 8 , 9 ,10 , 12

Sonra bu iki gruba demiş ki ;

"Arkadaşlar , grubunuzdaki sayıları kesin bir kurguyla birebir MANTIKLI sayılara çevirin.( mantıklıdan
kasıt örnek olarak sessiz harf sayısı) Birden çok mantık olabileceğinden dolayı hem sizlere ipucu
olması açısından hem de sağlamanız açısından MANTIKLI sayılarınızın toplamı ile sizin grubunuzdaki
sayıların toplamının farkını da vereceğim.Ayrıca benzer mantıklı sayılarınızın olduğu da diğer ipucunuz
olarak sizde kalsın.

İlk grup : Mantıklı sayılarınızın toplamı , gruptaki sayılarınızın toplamından 1 küçük.

İkinci grup : Mantıklı sayılarınızın toplamı , gruptaki sayılarınızın toplamından 14 küçük."

Son olarak da MANTIKLI sayılarınızla 4 işlemi kullanarak 79 sayısına ulaşmanızı isteyeceğim (hepsini
kullanmak zorunda değilsiniz)

Sorular ;

a) Gruplar hangi mantığa göre ayrılmıştır ?

b) Mantıklı sayılar hangileridir , nasıl bulunmuştur?

c) Mantıklı sayılarla nasıl 79 sayısına ulaşmışlardır ?

26)Her nekadar 10 Kasım geçmiş olsa da ;Her harf (1-29 dahil olmak üzere) 1 den 29 a kadar sadece bir sayıya denk gelmektedir.Bu şartlarda öncümüz , izinden hiç ayrılmadığımız ATATÜRK kaça eşittir.

PUF => 63
SEDAT => 66
ELİF => 39
DUYGU => 121
ZUHAL => 86
SERHAT => 66
FULYA => 78
KADİR => 44
ESRA => 10
HÜLYA => 75
SEVGİ => 52
OZO => 77
NEŞE => 32
ENGİN => 52
PINAR => 51

27)21 harfimiz ay adlarını oluşturmaktadır. 21 farklı harften oluşan ay adlarının 11 tanesinin değeri
verilmiştir.1 den 21 e kadar sayıları kullanarak ;

OCAK ayının değerini bulmanızı istiyoruz.

OCAK => ?
MART => 10
EKİM => 58
ŞUBAT => 46
NİSAN => 67
MAYIS => 21
EYLÜL => 74
KASIM => 37
TEMMUZ => 44
ARALIK => 53
HAZİRAN => 65
AĞUSTOS => 54

28) Söz ,edat , şase , eyer , sarıl ,sunaYukarıdaki 6 kelimeyi , ikili olarak alıp 3 yeni kelime elde etmeye çalışın .29)

Bingöl --> 2
Bilecik --> 3
Diyarbakır --> 5
Edirne -->7
.............-->11

30)

1,4,5,8,9,21,23,?
 

31)“Ayşe , Duygu , Kadriye Aslı ‘nın sorduğu şifreli kelime sorusunu çözememiş , MIND SPORTS üyelerine sormak istemişler .-YMEAÇG

Bu uzun cümlede _ adet a , _ adet e , _ adet i , _ adet ı , _ adet o , _ adet ö , _ adet u , _ adet ü harfi bulunmaktadır .”

Yukarıdaki cümledeki şifreli sözcüğü bulduktan sonra , boşluk yerleri gelecek sayıları yazıyla öyle yazın ki anlamlı bir cümle ortaya çıksın .

Not : Şifreli Kelime oyunu biraz açarsak her harf alfabedeki yerlerine göre bir - iki harf sonrası,öncesi veya aynı kalacak şekilde şifrelenmiştir.
 

ALFABE

31) b)Koca Sinan asıl kime karalı ?Cümledeki farklı kelimeyi bulunuz ? Neden ?

Asıl : Salı

32 )

Zeka oyunlarını seven yedi cüceler ve Pamuk prenses renkli 4 adet zarı almışlar ,takımlara ayrılmışlar ve bir iddiaya girişmişler.

Karşılıklı olarak 4 zar atacaklar . Zarar toplamı büyük olan takım kazanacaktır. Hediye de güzel kırmızı elmalar olacaktır.

Öncelikle ilk takım 4 zar atmış .

a) İlk takımın ilk attığı zarlar toplamı 19 atma olasılığı mı , ikinci takımın 19 üzeri atma olasılığı mı yüksektir?

b) İlk takımın zarlar toplamı 8 atma olasılığı mı , ikinci takımın 8 'den küçük atma olasılığı mı büyüktür ?

c) Her iki tarafın da hangi toplamı atma olasılığı daha yüksektir.

33)

Domino , Mandal ,Tespit , Sporcu , ?

Şifreyi oluşturan ,seriyi tamamlayan diğer kelimeyi bulunuz?

34)  (OYUN Dergisinde yer alıyor)

B + N : ? bartın
T – R = ? Teksir
Ç & K = ? Çilek

35 )

Dizin ,mala , haki , yar , göl , gaz , bronz , at , toy , kar , el , kasa , yat , bin

a) Yukarıdaki her iki kelimeyi birleştirerek 7 ayrı kelime elde ediniz .

b) 7 ayrı kelimenin harf sayıları ve dört işlemi kullanarak 533 sayısına ulaşınız . (hepsini kullanmak zorunda değilsiniz)

c) 7 Ayrı kelimenin baş veya son harflerini kullanarak 7 harfli anlamlı bir kelime elde ediniz.

d) Bu anlamlı kelimenin harflerinin sıralamasını bozmadan , harflerini kullanarak iki anlamlı kelime elde edin.

( örnek : ORAK kelimesi olsaydı OK ve RA olacaktı )

36 )Ocak : 262
Nisan : 264
Mart : 274
Mayıs : 362
Şubat : 452
Ağustos : ?

37)yan , miz , nal , in , meşe , fer , kama , ken , yaz , yel , lüfer , fakir , vali , tankera) Yukarıdaki her iki kelimeyi birleştirerek 7 ayrı kelime elde ediniz .

b) 7 ayrı kelimenin harf sayıları ve dört işlemi kullanarak 319 sayısına ulaşınız . (hepsini kullanmak zorunda değilsiniz)

c) 7 Ayrı kelimenin baş veya son harflerini kullanarak 7 harfli anlamlı bir kelime elde ediniz.

d) Bu anlamlı kelimenin harflerinin sıralamasını bozmadan , harflerini kullanarak iki anlamlı kelime elde ediniz.

e) Bu anlamlı kelimenin harflerini bozmadan bir harf daha ekleyerek bir çizgi film kahramanı adı bulunuz . :)

( örnek : ORAK kelimesi olsaydı OK ve RA olacaktı )
 

38)Kadir , bayır , somun , nam , ? , yara , atak , ?a) Yukarıdaki soru işaretli olan yerlere hangi heceler geleceğini bulunuz
b) 8 kelimeyi , 2 kelime anlamlı yeni bir kelime elde edecek şekilde 4 kelime halinde yazınız .
c) Oluşan 4 kelimenin harf sayılarını ve dört işlemi kullanarak 33 sayısını elde ediniz
d) Oluşan 4 kelimenin baş veya son harflerini kullanarak 4 harfli yeni bir anahtar kelime elde ediniz.
e) Türkiye’de ki bir ilimizin (ipucu : aynı özellik 4 ilimizde de mevcut ) başta baş harfi ve sonda son harfini yan yana getirerek hece halinde , 4 harfli anahtar kelimenin başına , sonuna veya arasına yerleştirerek yeni bir il ismi bulunuz . ( il ismi Muş olsaydı MŞ kullanılacaktı )
f) Yeni bulduğunuz il isminin sıralamasını değiştirmeden bir harf ekleyerek bir ulaşım aracının adını bulunuz .
g) Bulduğunuz ulaşım aracının tüm harflerini kullanarak Atlas okyanusunda yer alan coğrafi bir yer ismi bulunuz .
h) Bu coğrafi isminin tüm harflerini kullanarak birbiriyle ilişkili 2 farklı kelime elde ediniz .
i) 2 farklı kelimenin baş ve son harflerini atarak geriye kalan 3 harf ile fotoğraf dünyamızın üstatlarından birinin ismini bulacaksınız . İsim ve soy ismini yazabilir misiniz ?
 

39)Günlük hayatımızda kullandığımız deyimlerden yola çıkarak bir soru hazırlanmıştır .• tüketim , sürgen , tını , ela
• darbuka , biçim , kene , tür , süs
• tüketim , sürgen , döşek , bayi , adi , dük

a) Her satırdaki tüm kelimelerin harflerini kullanarak , 3 adet deyim bulunuz .
Deyimlerin günlük hayatta kullandığımız deyimler olması yanında , üç deyimin ortak bir kelime olması çözümde size kolaylık sağlayacaktır.
Diğer ipucu da üç deyimde de bazı sayıların yazılışları mevcuttur ve deyimler fiil halindedir (mek – mak ) (ek olarak son üç harfleri aynıdır )
Örnek : Ruhunu teslim etmek .
b) Sırasıyla deyimleri oluşturan öbeklerin sayısını yazınız .(sıfat , bağlaç dahildir)
(Örneğe göre 3 olacaktı )

1.deyim öbek sayısı , 2.deyim öbek sayısı , 3.deyim öbek sayısı , ?
Bu sayıları bir dizi olarak düşünseydik , sıradaki sayı ne olurdu ?

c) Bu dört sayıyı kullanarak 73 rakamını elde ediniz ?
d) Ortak kelime üstüne siz de bir deyim yazınız .

40)Bir uçak teknik bir arızadan dolayı yurdumuz dağlarından birine düşmüştür.İçlerinden biri hemen telefon edip sağlıklı olduklarını , 7 kişinin de sağ olduğunu

bildirmiştir.Kurtarma ekibi gelesiye kadar kendilerine bir mağarayı sığınak yapmışlar , hayatta kalmışlardır.. 5 gün

sonra kurtarma ekibi mağarayı bulmuş , içinde sağlıklı 8 kişi bulmuştur.

Nasıl açıklarsınız ?

41)

YAZ , KEFEN , NAFAKA , ?

42 )

BASFRADÇK
RUVORUHAA ?

Bu soruda kaç harf var? 18

43 ) A , F , H , K , N , ?44) 8,6502462 ; 0,2162865 ; 6,2865024 ; ?45) Bir bayan kuaföründe 3 kuaförümüz el manikürünü 30 dakika ve ayak manikürünü 20 dakikada yapmaktadır.

Düğüne gidecek olan 7 müşterimiz de sadece el ve ayak manikürü yaptıracağına göre kaç dakikada 7 müşterinin isteklerini yerine getiriler ?

46)

Sulama yapan bir çiftçinin Büyük ,orta , küçük. tipte 3 varil tipi vardır.

Bu kaplar alabileceği hacim miktarları ;

1 büyük , 2 orta , 1 küçük ağırlığı ; 24 lt
2 büyük , 3 orta , 4 küçük ağırlığı ; 51 lt
Eğer 1 orta , bir küçük ve 31 lt toplarsa 4 büyük eşit oluyor .

Küçük olanın hacmi kaç litredir?

47 )
Aşağıdaki eşitliklere 4 işlem işaretini sadece birer kez yerleştirerek eşitliği sağlayınız ?

8 _ 2 _ 9 _ 3 _ 3 = 24

3 _ 6 _ 1 _ 9 _ 3 = 24

5 _ 8 _ 2 _ 5 _ 1 = 24
 

48)3 yazı 3 tura para aşağıdaki gibi sıralanmıştır .Her hamlede 2 bitişik parayı yanyana almak şartı ile aralarında boşluk olmaksızın , herhangi bir yönde bir yazı bir tura şeklinde sıralayanız.En az kaç hamlede yapılabilir ?

Not : 2 bitişik para döndürülebilir.

YYYTTT

49)İki araç düz bir yol üzerinde birbrlerine doğru hareket etmektedirler. Hızları 20 km / s , 16 km / s.Aralarındaki mesafe tam olarak 108 km dir. Bu yolun paraleline X km uzaklıkta başka bir araç da iki araca eşit mesafededir.3. aracın bu karayoluna ulaşmak için en kısa yolu seçseydi aldığı yol , 2 aracın buluştuğu yere seçseydi aldığı yoldan 1 km az olacaktı .

a) 3 aracın da aynı anda buluşabilmesi için üçüncü aracın hızı ne olmalıdır ?
b) Üç aracın buluştuğu noktada bir kuş düşünün. Bu kuş , hareketlenen araçlara sırasıyla uçup ilgili araca vardığında , diğer araca yönlenmektedir. Buluştukları noktaya kadar kuş , bu şekilde uçmaktadır. Kuş kaç km uçmuştur.?

Kuşun hızı : 8 km/s sırasıyla hızlı olandan yavaş olana doğru uçu yapmaktadır.

***

50)

Bir bilgi yarışmasının final sorusu şu şekildedir :

1,2,3,4,5,6,7,8,9 rakamlarının her birini birkez kullanarak

a) İki sayının toplamı üçüncü sayıyı verecek şekilde 3 basamaklı 3 sayı elde ediniz
b) Bu üç basamaklı sayılardan her birine , diğer iki sayının rakamları ( 3*2: 6 adet) ve dört işlem kullanarak ulaşınız .
Not : 6 adet tüm rakamları kullanmak mucburi değildir.

51)3 => 30
5 => 31
1 => 35
10 => ?
2 => 38Soru işaretinin yerine ne gelmelidir ?

52 )

4 haneli bir sayı yazıyorsunuz . (başta 0 olanlar geçersizdir)

a) Bu sayının ilk iki basamağının , son iki basamağına eşit olma ihtimali nedir ?

b) Bu sayının ilk iki basamağının , son iki basamağından büyük mü , küçük olması ihtimali mi büyüktür ?

Örnek : (1234 : 12 < 34 )
 

53 )a) Yasa , Ayla , Aysu , Ayak , Yaız , Yalı , ? , Ayrı
b) Mastar , Lohusa , akasya , ışıklı , kantar , ?Soru işaretlerinin yerine uygun kelimeler bulunuz ?
 

54 ) (oyun dergisinde yer almaktadır)2 , 6 , 7 , 8 , 9 , ? ------> 1001Yukarıdaki diziyi tamamlayıp ,dört işlem ve bu sayıları kullanarak aynı özelliğe uygun 1001 rakamına ulaşınız .

56) 4 işlem kullanarak , en az kaç adet 4 ilea) 44b) 444

sayılarına ulaşabilirsiniz ?
 

57)En az kaç adet 6 ile aşağıdaki rakamları bulabiliriz ?a) 66

b) 666

58 ) (oyun dergisinde yer alıyor)8 , 9 , 11 , ? , 15 , ? ---> 3000Yukarıdaki diziyi tamamlayıp ,dört işlem ve bu sayıları kullanarak aynı özelliğe uygun sayıya ulaşınız ?

59 )Kitap okurken arkadaşım kaçıncı sayfayı okuduğumu sordu.Ben de dedim ki ;

Kitabım 140 sayfa . İlk rakamı mı , son rakamımı söylersem daha çabuk bulursun ?

60)Eskiden Elvan saat yerine kum saati kullanırmış . 8 ve 6 dakikalık kum saati ile 4 dakika pişirme süresi olan Pasta yapacaktır.Elvan , tam 4 dakikayı nasıl hesaplar ?

61)4 işlem kullanarak , en az kaç adet 1 ileaşağıdaki sayılarına ulaşabilirsiniz ?

a) 11
b) 111

62)

Soru :

14 , 16 , 17 , 33 , ? , 53 , ? ---> 1001

Yukarıdaki diziyi tamamlayıp ,dört işlem ve bu sayıları kullanarak aynı özelliğe uygun sayıya ulaşınız ?

63)

Rize , Fatsa , Salihli , Lalapaşa , ?

64)

4 işlem kullanarak , en az kaç adet 2 ile

aşağıdaki sayılarına ulaşabilirsiniz ?

a) 22
b) 222

65) 12 Dev adam Portekiz’de oynanan Avrupa şampiyonasında ilk 5 maçında 5 galibiyet almış , 6.maçında yenilmişti. Çeyrek final vizesi almak için Yunanistan ile karşılaşmıştı.
4.periyotta Skor : Türkiye – Yunanistan : XX / XX idi. Türkiye maçın bitimine son 40 saniye kala molaya yenik girmişti. Erman’ın müthiş basketi ile takımına X sayı kazandırarak takımını öne geçirdi.Skoru XX / XX olan son 10 saniyede Kerem’in çalıdığı topu X sayılık atışa çevirince çeyrek final biletini bu sayı ile kesinleştirmiş oldular. Türkiye – Yunanistanı : XX / XX skorla başarıya imza atmışlardıç

3 skoru da aynı şekilde , skoru yan yana birleştirerek 4 haneli sayıya çevirdiğimizde XXXX sayısının , son anda galibiyet getiren sayıların da ASAL sayı olduğunu bildiğimize göre 3 skorun ve atış değerlerini bulabilir misiniz?

Not 1 : Skor 50 – 51 ise sayımız 5051 ( ASAL sayı ) olmak durumunda .
Not 2 : İki takımın da ortalama değerlerinden skorlarının 60 ve üzeri sayıya ulaştığını düşünmeniz gerekiyor.

66)“Cumhuriyetin ilanının 86’ıncı yılında tüm ulusumuzun Cumhuriyet Bayramını kutluyorum.”Cümlesindeki her kelimenin (86’ıncı hariç) harf sayılarını ve 4 işlemi kullanarak 1923 sayısına ulaşınız.

Harf Sayıları : 11 , 8 , 7 , 3 , 10 , 10 , 9 , 10
 

67)Kelime oyunu severlere güzel bir soru geliyor.Türk dili konusunda iyi kelime bilgisi olan 4 arkadaş Duygu , Hülya , Aslı ve Kadir Türk Dili Kurumu’nun internet sayfasındaki değişikliklerden bahsederlerken Duygu ;

- Bir oyun oynayalım demiş.
Oyun deyince , herkes hemen kabul etmiş , Duygu’yu dinlemeye başlamışlar.

Duygu devam etmiş :

- Herkes kendi kağıdına bir hayvan ismi yazsın . Herkes kendi yazdığı hayvan ismi dışında diğer arkadaşların hayvan isimlerinin harflerini değiştirerek TDK ‘ya uygun kelimeler üretsin.En fazla kelime üreten oyunu kazansın . (en fazla kelime 3 adet olmalı_toplam 3 kişi)

a) Benim sorum ; Herkes , hangi hayvan isimlerini yazabilir? ( Diğer arkadaşların kelime türetmemesi için zor hayvan isimleri bulmak hedef olmalı)
b) Duygu : Aslan ; Aslı : Malak ; Kadir : Çakal ; Hülya : Tilki yazarsa hangisinin kazanma ihtimali yüksektir ? En az puanı kim alabilir ?
 

68 )Aşağıdaki isimler alfabenin 25 harfi kullanılarak oluşturulmuştur. Her şifre 1-25 arasındaki değerlerin toplamı olarak hesaplanmıştır.Bu şifreleri kullanarak aşağaıdaki şifrenin değerler toplamını bulunuz ?

EDİ : 20
BÜDÜ : 46
KUŞ : 35
KIRPIK : 56
MİNİK KUŞ : 80
ÇOCUK : 63
KURBAĞACIK : 60
AÇIKGÖZ : 86
KURABİYE CANAVARI : 83

SUSAM SOKAĞI : ?

Susam Sokağı'nın 40. yılını kutluyorum :)
 

69 )Kendisini oluşturan rakamların çarpımının yedi katına eşit olan sayıyı bulunuz.
 

70 )Kendisini oluşturan rakamların çarpımının 9 katına eşit olan üç basamaklı iki sayının farkını bulunuz.

71 )Kendisini oluşturan rakamların çarpımının 12 katına eşit olan sayıyı bulunuz.72 )

Kendisini oluşturan rakamların çarpımının 19 katına eşit olan sayıyı bulunuz.
 

73)Sıfır , altı , dört , üç , ?
 

74)Bir hastane çalışanları için normal birgün başlamıştır. Asansör çağrılmış , boş asansöre 3 kişi binmiştir.Üst katlarda ise asansörden apar topar 4 kişi inmiştir.

Mantıksal olarak olayı açıklayınız.

75)(k - a ) ( k - b ) ( k - c ) ( k - d ) ( k - e ) ( k - f ) .... ( k - v ) ( k - y ) ( k - z ) = ?
 

76)2, 3, 3, 5, 10, 13, 39, 43, 172, 177 , ?
 

77)Ne anlatılmak isteniyor?^ ^ ^ ^ ^

>> 

v

< <

Not : Yönlerle ilgili ...

Not 2 : Harflerle de ilgili...

Hedef kelime 4 harfli ... Hindistan ile ilgili..
 

78)Geçmişe dönüş şifresi :Mind Sports Grubu , geçmişe yönelik yapılan hataları düzeltmeye karar verir ve geçmişe doğru yol alır.

Askeri merkezde nükleer ve kimyasal füzelerin fırlatılması otomatik programlama ile olacaktır. Gönderimleri durdurabilecek bir şifre vardır ama çözülmesi gerekmektedir.

Bilim adamının bıraktığı uzun kelime öbeği bilgisayarın önünde yazmaktadır : KİBRİTİŞÖZERKDEBİS .

Matematikçiler ve programcılar her ne kadar uğraşsalar da mantıklı bir şifre üretemezler,az zaman kalmıştır.

Mind Sports grubu programlama ile çözülemeyen şifrenin anagram ve kurgusal bir şifre olduğunu anlar ve şifreyi çözerler.

Milyonlarca insan ölmemiştir .Grup elde etmek istediğini başarıyla almış , geleceğe huzurlu bir şekilde dönmüşlerdir.

Şifremizi bulabilir misiniz?
 

78)_ _ _ _ ,"Kaza Anında Sizi Korur "

Yukarıdaki anlamlı şifreyi bulunuz .

79)1,2,3,...., 39,40, Hayat ,...Yukarıda ne anlatılmak isteniyor ?
 

80)Sessizlik FırtınaNe anlatılmak isteniyor?

81)AKAR _ _Ne anlatılmak isteniyor?
 

82 )5 Mind Sports üyesi Dünya kupasını izlerken içlerinden biri :"Davut davulu güzel çalar . " demiştir. Diğer dördü ne demek istediğini bulmaya çalışmışlar ve bulmuşlar , pufları da yemişler :)

Ne demek istemiştir ?
 

83 )Elimde kağıda yazılmış bir kelimem var .İlk harfini çıkarınca bir il ,

İlk 2 harfini çıkarınca bir hayvan ,

İlk 3 harfini çıkarınca çok anlamı olan bir anlamlı kelime ,

İlk 4 harfini çıkarınca bir element ,

ilk 5 harfini çıkarınca bir harf elde ediliyor.

Kelimem ne olabilir ?
 

84)Mind Sports grubu biraraya gelmiş , gündemdeki EVET-HAYIR referandumunu tartışırlarken içlerinden biri :E,V,E,T,H,A,Y,I,R harflerini 9 karton üzerine yazıp 2 grup oluşturalım . Bu gruptaki harfleri karıştırıp ;

6 kartona da 6 harf yazalım ve 2 gruba ekleyelim ;

- 6 harf birbirinden farklı olsun

-Anlamlı ve birbirine anlamca zıt olan 3 harfli anlamlı grupları 2 gruba eklediğimizde anlamlı kelimeler elde edilsin. (örnek : 5 harfli anlamca zıt olan 10 harf olsaydı : 1.grup : beyaz 2.grup : siyah harf grubu olurdu)

Elde edilen anlamları ve eklenen anlamlı zıt kelimeleri bulunuz ?

Not : E,V,E,T gruba eklenen harflerle elde edilen kelime TDK Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü yer almaktadır

85)

Aslı , Bihter , Duygu , Ebru , Gürcan , Hülya kelime oyunlarını çok sever .

Kadir , Kadriye , Sedat , Tuğba , Özen matematik oyunlarını çok sever . 


Zeynep ve Merve    hangi oyunları sever . (mantıksal açıklama olması gerekiyor)

86)

Kelimemin ilk yarısı Ege Bölgesinin ilçesi ,

Kelimemim tamlayan yarısı Karadeniz Bölgesinin ili ,

Kelimemin tamamı Karadeniz Bölgesinin ilçesi ,

Nedir bu güzide kelimemin ismi ?

 

 

 

Öneriler ve Eleştiriler

 

Arkadaşlar merhaba ,

Öncelikle  blog sayfamızda özgün sorularımıza yer vereceğiz. Benim özgün sorularımın yanında  bu blogdaki  arkadaşlarımızın da  soru sorma yetenekleri  üst düzeyde olup yakın bir zamanda sorularını soracaklardır.

Blog sayfasıyla ilgili  bütün eleştiri ve önerilerinizi  bu sayfaya yazabilirsiniz.

Amacımız bu blog sayfasını daha yararlı , etkin  bir şekilde  kullanmak  olması nedeniyle yeni oyun ,soru önerileriniz ve sizi katkılarınız  önemlidir.

Güzel bir blog olmasını ümit ederek , herkese iyi bir yıl dilerim.

Adidas ve Puma

İkinci Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde Almanya'da bir kasaba Herzogenerauch'ta iki kardeş ayakkabı yapıp satmak üzere bir atölye açarlar; Adolph ve Rudolph Dassler.

Savaş sonrası Adolph, Rudolph'a artık birlikte çalışmak istemediğini, kendine ayrı imalathane açacağını söyler. Rudolph şaşkındır. Ufacık kasabada iki kardeş ayrı imalathanelerde rekabet edeceklerdir. Kardeşine bunun mantıklı olmayacağını, bu ufak kasabada zaten insanların sayılı ayakkabı satın aldıklarını, ikisinin birden iflas edeceğini söylese de Adolph bu uyarıyı dikkate almaz ve kendine yeni bir ayakkabı imalathanesi açar.
Gerçekten de aralarında kıyasıya bir rekabet baslar. Rekabetleri doğdukları kasaba sınırlarını dahi asar. İki kardeş ayrıldıktan sonra birbirlerine küsmüşlerdir ve Adolph 1978 yılında öldüğünde tam 29 yıl dargınlardır. Bugün iki firmanın genel merkezi de bu ufak kasaba Herzogenerauch'tadır. Adolph Dassler'in ayakkabı şirketinin adi ADİDAS, Rudolph'un ki ise PUMA' dır

Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

Büyük harflerin kullanıldığı yerler aşağıda sıralanmıştır: A.      Cümle büyük harfle başlar: Ak akçe kara gün içindir. Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir.             (Atatürk) Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem) konur: Atatürk, "Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!"diyor. Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz.                                                                        (Nurullah Ataç) Ancak iki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti.                                                                                                                                (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir.                                                               (Cenap Şahabettin) Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bu örnekler büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...                                                                (Memduh Şevket Esendal) UYARI: Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık. UYARI: Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlede de ilk harf büyük yazılır: "Banka, bütçe, devlet, fındık, kanepe, menekşe, şemsiye" gibi yüzlerce ke­lime, kökenleri yabancı olmakla birlikte artık dilimizin malı olmuştur. "Et-, ol-" fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir. B. Dizeler genellikle büyük harfle başlar: Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi; Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.                                                                                                   (Muhibbi) Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.                                                                    (Mehmet Akif Ersoy)   Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik; Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik.                                                           (Yahya Kemal Beyatlı) C. Özel adlar büyük harfle başlar: 1. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar: Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Kâzım Karabekir, Ahmet Haşim, Tevfik Fikret, Mehmet Emin Yurdakul, Hüseyin Cahit Yalçın, Orhan Veli Kanık, Sait Faik Abasıyanık, Yunus Emre, Evliya Çelebi, Gevheri, Karacaoğlan, Âşık Ömer, Wolfgang von Goethe, Wilhelm Radloff, Vilhelm Thomsen, Victor Hugo. Takma adlar da büyük harfle başlar: Muhibbi (Kanuni Sultan Süleyman), Demirtaş (Ziya Gökalp), Tarhan (Ömer Seyfettin), AkaGündüz (Hüseyin Avni, Enis Avni), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel), Server Bedi (Peyami Safa), İrfan Kudret (Cahit Sıtkı Tarancı), Mehmet Ali Sel (Orhan Veli Kanık). 2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rütbe adları büyük harfle başlar: Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Kaymakam Erol Bey, Sayın Prof. Dr. Hasan Eren, Hamdi Bey, Mustafa Efendi, Zeynep Hanım, Bay Ali Çiçekçi, Prof. Dr. Mehmet Kaplan, Doktor Behçet Uz, Mareşal Fevzi Çakmak, Yüzbaşı Cengiz Topel; Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Genç Osman, Deli İbrahim, Avcı Mehmet, Nişancı Mehmet Paşa, Deli Petro. Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: Tülay abla, Ayşe teyze, Fatma nine, Kemal dayı, Saim amca, Ali enişte. Akrabalık bil­diren kelimeler başa geldiğinde lakap yerine kullanıldığı için büyük harfle baş­lar: Nene Hatun, Baba Gündüz, Dayı Kemal, Hala Sultan. Bazı tarihî ve menkıbevi şahsiyetlerde ise akrabalık bildiren kelime sonda olduğu hâlde unvan değeri kazandığı ve özel ada dâhil olduğu için büyük harfle yazılır: Gül Baba, Susuz Dede, Adile Hala, Gülsüm Bacı, Sultan Ana. Resmî yazılarda saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler de büyük harfle başlar: Sayın Bakan, Sayın Başkan, Sayın Rektör, Sayın Vali, Hitap kelimeleri de bü­yük harfle başlar:  Sevgili Kardeşim, Aziz Dostum, Değerli Arkadaşım, 3. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar: Sarıkız, Fino, Karabaş, Pamuk, Minnoş, Tekir. 4. Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar: Türk, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon; Oğuz, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar; Karakeçili, Hacımusalı. 5. Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça; Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca. 6. Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Azerbaycan Cumhuriyeti. 7. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Malikilik, Maliki; Protestanlık, Protestan; Katoliklik, Katolik. 8. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Oziris, Kibele. Ancak tanrı kelimesi özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları. Bazı dinî terimlerin küçük harfle başlaması gelenekleş­miştir: cennet, cehennem, uçmak, tamu, peygamber, sırat köprüsü. 9. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: Merkür, Neptün, Plüton, Halley, Dünya,Güneş, Ay vb. UYARI: Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar. 10. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak, semt vb.) büyük harfle başlar: Asya, Avrupa, Afrika, Amerika; İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu; Ankara, İstanbul, Taşkent, Bağdat, Moskova; Turgutlu, Ürgüp, Ahlat; Çayırbağı, Akçaköy; Bahçelievler, Cebeci; Atatürk Bulvarı, Ziya Gökalp Caddesi; Sankiyedim Sokağı, Asmalımescit Sokağı. UYARI: Doğu ve batı sözleri yön bildirdiğinde küçük olarak yazılır: Bursa’nın doğusu. Bu sözler düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde ise büyük olarak yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi vb. Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Aral Gölü, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Ege Denizi, Erciyes Dağı, Fırat Nehri, Tuna Nehri, Van Gölü, Zigana Geçidi, Süveyş Kanalı. UYARI: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Konya ili, Etimesgut ilçesi, Taflan köyü vb. Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Yıldız Mahallesi, Yunus Emre Mahallesi, Karaköy Meydanı, Zafer Meydanı, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Cemal Nadir Sokağı, Fevzi Çakmak Sokağı, İnkılap Sokağı, Reşat Nuri Sokağı, Türk Ocağı Sokağı. UYARI: Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman, kelime başında büyük harf kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan, Bulvar’dan. 11. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün ke­limeleri büyük harfle başlar: Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Mostar Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı. 12. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Çocuk Esirgeme Kurumu, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi; Türk Ocağı, Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. 13. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Borçlar Hukuku (kanun), Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği. UYARI: Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiğinde büyük harfle baş­lar: Bu yıl Meclis, yeni döneme erken başlayacaktır. Son aylarda Kurum, yazım konusunda yoğun bir çalışma içine girmiştir.2876 sayılı Kanun bu yıl yeniden gözden geçiriliyor. Bu madde Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı düşmektedir. 14. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her kelimesi büyük harfle başlar: Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Anadolu Notları, Sinekli Bakkal; Türk Dili, Türk Kültürü, Varlık; Resmî Gazete, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Yeni Yüzyıl, Yeni Asır; Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı. UYARI: Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tab­losu. UYARI: Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır: Mai ve Siyah, Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe, Ben de Yazdım. 15. Millî ve dinî bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları  büyük harfle başlar: 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Nevruz Bayramı,Anneler Günü, Öğretmenler Günü, 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü, 14 Mart Tıp Bayramı, Hıdırellez. Kurultay, bilgi şöleni, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelime büyük harfle başlar: V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Manas Bilgi Şöleni.  16. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Millî Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Yükselme Devri, Millî Edebiyat Dönemi, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi. UYARI: Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler küçük harfle başlar: divan şiiri, divan edebiyatı, halk şiiri, halk edebiyatı, eski Türk edebiyatı, Türk dili, Türk sanat müziği, Türk halk müziği, tekke edebiyatı. 17. Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Türkolog, Türkoloji, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı. UYARI: Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz: acem (Türk müziğinde bir perde), hicaz (Türk müziğinde bir makam), nihavent (Türk müziğinde bir makam), acemi (tecrübesiz), amper (elektrik akımında şiddet birimi), jul (fizikte iş birimi), allahlık (saf, zararsız kimse), donkişotluk (gereği yokken kahra­manlık göstermeye kalkışmak). UYARI: Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, yeni kuruş, liret. UYARI: Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz. UYARI: Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz: acemaşiran, acembuselik, bayati, hicazkâr, türkü, varsağı, bayatı. 18. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Frenk gömleği, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü, Maraş dondurması, Van kedisi. Ç. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale festivali 25 Haziranda başlayacak. 1919 senesi Mayısının 19'uncu günü Samsun'a çıktım.            (Atatürk)  Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar: Okullar genel­likle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar. Yürütme Kurulu toplantı­larını perşembe günleri yaparız. D. Levhalar ve açıklama yazıları büyük harfle başlar: Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Du­rağı, Şehirler Arası Telefon, III. Kat, IV. Sınıf, I. Blok. E. Bilim dallarında kullanılan terimlerin büyük harfle yazılışı, ilgili dallardaki uygulamaya bağlıdır: Canis canis, Carduelis carduelis, Ardea alba, Populus alba, Prunus domestica, Pinus silvestris. F.  Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıkta bulunan kelimelerin tamamı, alt başlıkta bulunan kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır. G. Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.

Birleşik Kelimelerin Yazılışı

Belirtisiz isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, isnat grupları, birleşik fiiller, ikilemeler, kısaltma grupları ve kalıplaşmış çe­kimli fiillerden oluşan ifadeler, yeni bir kavramı karşıladıklarında birleşik kelime olurlar: yer çekimi, hanımeli, ses bilgisi; beyaz peynir, açıkgöz, toplu iğne; eli açık, sırtı pek; söz etmek, zikretmek, hasta olmak, gelebilmek, yazadurmak, alıvermek; çoluk çocuk, çıtçıt, altüst; başüstüne, günaydın; sağ ol, ateşkes, külbastı. Birleşik kelimeler belirli kurallar çerçevesinde bitişik veya ayrı olarak yazılır. A. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılırlar: 1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), kaynata (< kayın ata), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), pazartesi (< pazar ertesi), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri). 2.Et- ve ol- yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek (<emir etmek), kaybolmak (<kayıp olmak); haletmek (<hal’ etmek=tahttan indirmek), meno­lunmak (<men’ olunmak); affetmek (<af etmek), reddetmek (<ret etmek). UYARI : Sadece söyleyişte tonlulaşma biçiminde ses değişmesine uğrayanlar ayrı yazılır: azat etmek, hamt etmek, izaç etmek, iktisap et­mek. Bu örneklerde tonluluk söyleyişte belirtilir. 3. Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında benzetme yoluyla anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır. a. Bitki adları: aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, turnagagası, açıkağız, akkuyruk (çay), alabaş, altınbaş (kavun), altıparmak (palamut), beşbıyık (muşmula), acemborusu, çobançantası, gelinfeneri, karnıkara (börülce), kuşyemi, şeytanarabası, venüsçarığı, yılan­yastığı, akşamsefası, camgüzeli, çadıru­şağı, gecesefası, ayşekadın (fasulye), hafızali (üzüm), havvaanaeli, meryemanaeldiveni. b. Hayvan adları: danaburnu (böcek), akbaş (kuş), alabacak (at), bağrıkara (kuş), beş­parmak (deniz hayvanı), beşpençe (deniz hayvanı), çakırkanat (ördek), elmabaş (tepeli dalgıç), kababurun (balık), kamçıkuyruk (koyun), kamışkulak (at), karabaş, karagöz (balık), kara­fatma (böcek), kızılkanat (balık), sarıkuyruk (balık), yeşilbaş (ördek), sazkayası (balık), sırtı­kara (balık), şeytaniğnesi, yalıçapkını (kuş), bozbakkal (kuş), bozyürük (yılan), karadul (örümcek), sarısabır (bitki). c. Hastalık adları: itdirseği (arpacık), delibaş, karabacak, karata­ban. ç. Alet ve eşya adları: balıkgözü (halka), deveboynu (boru), domuzayağı (çubuk), domuztır­nağı (kanca), horozayağı (burgu), kargaburnu (alet), keçitırnağı (oyma kalemi), kedigözü (lamba), leylekgagası (alet), sıçankuyruğu (törpü), baltabaş (gemi) gagaburun (gemi), kancabaş (kayık), adayavrusu (tekne). d. Biçim adları: ayıbacağı (yelken biçimi), balıksırtı (desen), civankaşı (nakış), eşek­sırtı (çatı biçimi), kazkanadı (oyun), kırlangıçkuyruğu (işaret), koçboynuzu (işaret), köpekkuyruğu (spor), sıçandişi (dikiş), balgümeci (dikiş), beşikörtüsü (çatı biçimi), turnageçidi (fırtına). e. Yiyecek adları: dilberdudağı (tatlı), hanımgöbeği (tatlı), hanımparmağı (tatlı), ka­dınbudu (köfte), kadıngöbeği (tatlı), kargabeyni (yemek), kedidili (bisküvi), tavukgöğsü (tatlı), vezirparmağı (tatlı), bülbülyuvası (tatlı), kuşlokumu (kurabiye), alinazik (kebap). f. Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş. g. Gök cisimlerinin adları: Altıkardeş (yıldız kü­mesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kü­mesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi). ğ. Renk adları: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçi­çeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapur­dumanı, vişneçürüğü, yavruağzı. 4.-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil ekleriyle bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek, görmek ve yazmak fiilleriyle yapılan tasvirî fiiller bitişik yazılır: alabildiğine, düşünebilmek, yapabil­mek; uyuyakalmak; gidedurmak, yazadurmak; çıkagelmek, olagelmek, süregelmek; düşeyazmak, öleyazmak; alıvermek, gelivermek, gülüvermek, uçuvermek; düşmeyegör, ölmeyegör. 5. Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik keli­meler bitişik yazılır: alaşağı, albeni, ateşkes, çalçene, çalyaka, dönbaba, gelberi, incitmebeni, rastgele, sallabaş, sallasırt, sıkboğaz, unutmabeni; çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, veryansın, yapboz, yazboz tahtası. 6. -an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil eklerinin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ağaçkakan, alaybozan, cankurtaran, çöpçatan, dalgakıran, demirkapan, etyaran, filizkıran, gökdelen, oyunbozan, saçkıran, yelkovan, yolgeçen; akımtoplar, altıpatlar, barışsever, basınçölçer, betonkarar, bilgisayar,  çoksatar, dil­sever, füzeatar, özezer, pürüzalır, uçaksavar, yurtsever; baştanımaz, değerbilmez, etyemez, hacıyatmaz, kadirbilmez,  karıncaez-mez, kuşkonmaz, külyutmaz, tanrıtanımaz, varyemez; çokbilmiş, güngörmüş.  7. İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: albastı, ciğerdeldi, çıtkırıldım, dalbastı, fırdöndü, gecekondu, gündöndü, hünkârbeğendi, imambayıldı, karyağdı, külbastı, mirasyedi, papazkaçtı, serdengeçti, şıpsevdi, zıpçıktı. 8. Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) belirli geçmiş zaman veya -r /-ar /-er geniş zaman eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazı­lır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu (oyun); biçerbağlar, biçerdö­ver, göçerkonar, kazaratar, konargöçer, okuryazar, uyurgezer, yanardö­ner, yüzergezer. Aynı yapıda olan çakaralmaz kelimesi de bitişik yazılır. 9. Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, akşamüzeri, ayaküstü, ayaküzeri, bayra­müstü, gerçeküstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü. 10. İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Alper, Aydoğdu, Birol, Gülnihal, Gülseren, Gündoğdu, Şenol, Varol; Abasıyanık, Adıvar, Atatürk, Gökalp, Güntekin, İnönü, Karaosmanoğlu, Tanpınar, Yurdakul; Boynueğri Mehmet Paşa, Tepedelenli Ali Paşa, Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Yedisekiz Hasan Paşa. 11. İki veya daha çok kelimeden oluşmuş Türkçe yer adları bitişik yazılır: Çanakkale, Gümüşhane; Acıpayam, Pınarbaşı, Şebinkarahisar; Beşiktaş, Kabataş. Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su vb. kelime­lerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Yenişehir; Atakent, Batıkent, Konutkent, Korukent, Çengelköy, Sarıyer, Yenimahalle; Karabağ, Karadağ, Uludağ; Kocatepe, Tınaztepe; Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz; Acıgöl; Kızılırmak, Yeşilırmak; İncesu, Karasu, Sarısu, Akçay. 12. Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında unvan kelimesi sonda ise, gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Bayrampaşa, Davutpaşa, Ertuğrulgazi, Kemalpaşa (ilçesi); Necatibey (Caddesi), Mustafabey (Caddesi). 13. Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güney­doğu, kuzeybatı, kuzeydoğu. 14. Bunlardan başka dilimizde her iki ögesi de asıl anlamını koru­duğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan keli­meler de vardır: a. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları: başağırlık, başbakan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başka­rakter, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, baş­parmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başşehir, başyazar. b. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, ele­başı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı. c. Oğlu,kızı sözleri: çapanoğlu, eloğlu, hinoğluhin, elkızı. ç. Ağa, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelime­ler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, hıyarağalık, kadınnine, paşababa. d. Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiç­biri, herhangi belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak biti­şik yazılır. 15. Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik ya­zılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, ko­nukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi. 16. Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelime­ler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane;beyanname, kanunname, se­yahatname, siyasetname; amcazade, dayızade, teyzezade. UYARI: Eczahane, hastahane, pastahane, postahane sözleri kullanımdaki yaygınlık dolayısıyla eczane, hastane, pastane, postane biçiminde yazılmaktadır. 17. Farsça kurala göre oluşturulan isim ve sıfat tamlamaları ile ka­lıplaşmış biçimler bitişik yazılır: cürmümeşhut, darıdünya, ehli­beyit,   ehvenişer, erkânıharp, fecrisadık, gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, hüsnüniyet, suikast, hamdüsena, hercümerç. 18. Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, ceffelkalem, darülaceze, darülfünun, daüssıla, fevkalade, fevkalbeşer, hıfzıssıhha, hüvelbaki, şey­hülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; âlemşümul, cihanşümul, aleykümselam, Allahualem, bismillah, fenafillah, fisebilillah, hafazanallah, inşallah, maşallah, velhasıl, velhasılıkelam. 19. Müzik makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi. Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır: ağır aksak, yürük aksak, yürük semai. 20. Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim. B. Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler 1. Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yar­dımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller herhangi bir ses düşme­sine veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır: alt etmek, arz etmek, azat etmek, boş olmak, dans etmek, el etmek, göç etmek, ilan etmek, kabul etmek, kul etmek, kul olmak,  not etmek, oyun etmek, sağ olmak, söz etmek, terk etmek, var ol­mak, yok etmek, yok olmak. 2. Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğ­ramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır. a. Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulanlar: ada balığı, ateş balığı, dil balığı, fulya balığı, kedi balığı, kılıç balığı, köpek balığı, ton balığı, yılan balığı; acı balık, bıyıklı balık, dikenli balık. ardıç kuşu, arı kuşu, çalı kuşu, deve kuşu, muhabbet kuşu, saka kuşu, tarla kuşu, yağmur kuşu; alıcı kuş, boğmaklı kuş, makaralı kuş. ağustos böceği, ateş böceği, cırcır böceği, hamam böceği, ipek böceği,  uçuç böceği, uğur böceği; ağılı bö­cek, çalgıcı böcek, sümüklü böcek. at sineği, et sineği, meyve sineği, sığır sineği, su sineği, uyuz sineği. deniz yılanı, ok yılanı, su yılanı; Ankara keçisi, dağ keçisi, yaban keçisi; fındık faresi, tarla faresi; dağ sıçanı, tarla sıçanı; Beç tavuğu, dağ tavuğu; Amerika tavşanı, yaban tav­şanı; kaya örümceği, şeytan örümceği; bal arısı, yaban arısı; Pekin ördeği, yaban ördeği; Ankara kedisi, Van kedisi; Afrika domuzu, yaban domuzu. b. Bitki türlerinden birinin adıyla kurulanlar: ayrık otu, beşparmak otu, çörek otu, eğrelti otu, güzelavrat otu, kelebek otu, ökse otu, pisipisi otu, taşkıran otu, yüksük otu; acı ot, sütlü ot. ateş çiçeği, çuha çiçeği, güzelhatun çiçeği, ipek çiçeği, küpe çiçeği, lavanta çiçeği, mum çiçeği, yayla çiçeği, yıldız çiçeği; ölmez çiçek.  avize ağacı, ban ağacı, dantel ağacı, kâğıt ağacı, mantar ağacı, mercan ağacı, öd ağacı, pelesenk ağacı, süt ağacı, tespih ağacı; kör ağaç. altın kökü, boya kökü, eğir kökü, helvacı kökü, meyan kökü; ek kök, saçak kök, yumru kök. dağ elması, yer elması; çalı dikeni, deve dikeni; köpek üzümü, kuş üzümü; çakal armudu, dağ armudu; at kestanesi, kuzu kestanesi; can eriği, gövem eriği; kuzu mantarı, yer mantarı; su ka­mışı, şeker kamışı; dağ nanesi, taş nanesi; ayı gülü, Japon gülü; Antep fıstığı, çam fıstığı; sırık fasulyesi, soya fasulyesi; Amerika bademi, taş bademi; Afrika menek­şesi, deniz menekşesi; Japon sarma­şığı, kuzu sarmaşığı; Hint inciri, kavak inciri; armut kurusu, kayısı ku­rusu; su sarımsağı, şeker pancarı. kuru fasulye, kuru incir, kuru soğan, kuru üzüm. UYARI : Çiçek dışında anlamlar taşıyan baklaçiçeği (renk), narçi­çeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan ağızotu (barut), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yay­gın bir biçimde gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır. c. Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler: alçı taşı, bileği taşı, çakmak taşı, damla taşı, Hacıbektaş taşı, ki­reç taşı, lüle taşı, Oltu taşı, sünger taşı, yılan taşı; buzul taş, damla taş, dikili taş, kayağan taş, yaprak taş. arap sabunu, el sabunu; kahve değirmeni, yel değirmeni; kahve dolabı, su dolabı; oturma odası; duvar saati, kol saati; duvar takvimi, masa takvimi;  yemek masası; itfaiye aracı, kurtarma aracı; masa ör­tüsü, yatak örtüsü; el kitabı, Frenk gömleği, İngiliz anahtarı, İngiliz si­cimi; alt geçit, tüp geçit, üst geçit, çekme demir, çekme kat, dolma kalem, dönme dolap, kesme kaya, toplu iğne, vurmalı çalgılar, vurmalı sazlar, yapma çiçek. afyon ruhu, katran ruhu, lokman ruhu, nane ruhu, tuz ruhu. ç. Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler: Arnavut kaldırımı; çevre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu, keçi yolu; köprü yol. d. Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle kurulan birleşik ke­limeler: açık oturum, açık öğretim, ana dili, ay tutulması, baş ağrısı, baş belası, baş dönmesi, çıkış yolu, çözüm yolu, dil birliği, din birliği, güç birliği, iş birliği, iş bölümü, madde başı, ses uyumu, yer çekimi. e. Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler: anlam bilimi, dil bilimi, edebiyat bilimi, gök bilimi, halk bilimi, ruh bilimi, toplum bilimi, toprak bilimi, yer bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi, ses bil­gisi, şekil bilgisi. f. Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler: göz yuvarı, hava yuvarı, ısı yuvarı, ışık yuvarı, renk yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, su küre, taş küre, yarı küre, yarım küre. g. Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler: bohça böreği, su böreği, talaş böreği; ba­dem yağı, çiçek yağı, kuyruk yağı; arpa suyu, maden suyu, meyve suyu; kaşar peyniri, tulum peyniri, beyaz peynir; Adana kebabı, tas kebabı, Urfa kebabı; İnegöl köftesi, İzmir köftesi; ezogelin çorbası, mercimek çor­bası, yoğurt çorbası; irmik helvası, kâğıt helvası, koz helva; acı badem kurabiyesi; Kemalpaşa tatlısı, peynir tatlısı, yoğurt tatlısı; ba­dem şekeri, balık yumurtası.  burgu makarna, çubuk makarna, yüksük makarna; kakaolu kek, üzümlü kek; çiğ köfte, içli köfte; dolma biber, kesme şeker, süzme yoğurt, yarma şeftali; kuru yemiş. ğ. Gök cisimleri: Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, Kutup Yıldızı, kuy­ruklu yıldız; gök taşı, hava taşı, meteor taşı. h. Organ veya organ yerine geçen sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler: patlak göz, süzgün göz; aşık kemiği, bel kemiği, elmacık kemiği; serçe parmak, şehadet par­mağı, yüzük parmağı; azı dişi, köpek dişi, süt dişi; kuyruk sokumu, safra kesesi; çatma kaş, takma diş, takma kirpik, takma kol; ekşi surat, kepçe surat; gaga burun (kimse), karga burun, kepçe kulak, ça­kır pençe, demir yumruk, kuru kemik. ı. Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hay­van ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler: çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, sarı çıyan, sağmal inek; ağır top, eksik etek, eski toprak, eski tüfek, kara maşa, sapsız balta. i. Zamanla ilgili birleşik kelimeler: bağ bozumu, gece yarısı, gün or­tası, hafta başı, hafta sonu. 3. -r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tam­laması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır: bakar kör, çalar saat, çıkar yol, döner sermaye, güler yüz, koşar adım, yazar kasa, yeter sayı; çıkmaz sokak, geçmez akçe, görünmez kaza, ölmez çiçek, tükenmez kalem; akan yıldız, doyuran buhar, uçan daire. 4. Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamla­ması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: bal rengi, duman rengi, gümüş rengi, portakal rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, boncuk mavisi, çivit mavisi, gece mavisi, limon sa­rısı, safra yeşili, süt kırı. 5. Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, açık yeşil, kara sarı, kirli sarı, koyu mavi, koyu yeşil. 6. Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu, aşağı, orta, yukarı, iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır: Doğu Anadolu, Batı Trakya, Orta Anadolu, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Orta Asya, Orta Doğu, Yakın Doğu, Uzak Doğu, Güneybatı Anadolu, İç Asya, İç Anadolu, Aşağı Ayrancı, Yukarı Ayrancı. 7. Kişi adlarından oluşmuş mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarında sondaki unvanlar hariç, şahıs adları ayrı yazılır: Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı; Ziya Gökalp Bulvarı; Nene Hatun Caddesi; Fevzi Çakmak Sokağı, Cemal Nadir Sokağı; Koca Mustafapaşa; Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sultan Ahmet Camii, Sütçü İmam Üniversitesi. 8. Dış, iç, öte, sıra sözleriyle oluşturulan bir­leşik kelime ve terimler ayrı yazılır: ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; fizik ötesi, kızıl ötesi, mor ötesi, sınır ötesi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra. 9. Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, baş üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (trafikte). 10. Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluştu­rulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: alt yazı; üst kat, üst küme; ana bilim dalı, ana dili; ön söz, ön yargı; art damak, art niyet; arka teker; yan cümle, yan etki; karşı görüş, karşı oy; iç sa­vaş, iç tüzük; dış borç, dış hat; orta kulak, orta oyunu; büyük anne, büyük baba; küçük harf, küçük parmak; sağ açık, sağ bek; sol açık, sol bek; peşin fikir, peşin hüküm; bir gözeli, bir hücreli; iki anlamlı, iki eşeyli; tek eşli, tek hücreli; çok düzlemli, çok hücreli; çift ayaklılar, çift kanatlılar.

Deyimlerin, İkilemelerin ve Alıntı Kelimelerin Yazılışı

Deyimlerin Yazılışı Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek, çanak tutmak, gönlünden geçirmek, göz atmak, kulak asmak, kulak vermek, çantada keklik, devede kulak, yağlı kuyruk, yüz görümlüğü. İkilemelerin Yazılışı İkilemeler ayrı yazılır: adım adım, ağır ağır, akın akın, allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), çeşit çeşit, derin derin, gide gide, güzel güzel, karış karış, kös kös (dinlemek), kucak kucak, şıp şıp (damlamak), şıpır şıpır, tak tak (vurmak), takım takım, tı­kır tıkır, yavaş yavaş. bata çıka, çoluk çocuk, düşe kalka, eciş bücüş, eğri büğrü, enine bo­yuna, eski püskü, ev bark, konu komşu, pılı pırtı, salkım saçak, sere serpe, soy sop, süklüm püklüm, yana yakıla, yarım yamalak. m ile yapılmış ikilemeler de ayrı yazılır: at mat, çocuk mocuk, dolap molap, kapı mapı, kitap mitap. İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır: baş başa, diz dize, el ele, göz göze, iç içe, omuz omuza, yan yana; baştan başa, daldan dala, elden ele, günden güne, içten içe, yıldan yıla; başa baş, bire bir (ölçü), dişe diş, göze göz, teke tek; ardı ardına, boşu boşuna, günü gününe, peşi peşine, ucu ucuna. Alıntı Kelimelerin Yazılışı Yabancı kökenli kelimelerin yazılışlarıyla ilgili bazı noktalar aşağıda gösterilmiştir: 1. İki ünsüzle başlayan batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: francala, gram, gramer, gramofon, grup, kral, kredi, kritik, plan, pratik, problem, profesör, program, proje, propaganda, pro­tein, prova, psikoloji, slogan, snop, spiker, spor, staj, stil, stüdyo, trafik, tren, triptik. Bu tür birkaç alıntıda, söz başında veya iki ünsüz arasında bir ünlü türemiştir. Bu ünlü söylenişte de yazılışta da gösterilir: iskarpin, iskele, iskelet, istasyon, istatistik, kulüp. 2. İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: alafranga, apartman, biyografi, elektrik, gangster, kilogram, orkestra, paragraf, program, telgraf. 3. İki ünsüzle biten batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, form, lüks, modern, natürmort, psikiyatr, seks, slayt, teyp. 4. Batı kökenli alıntıların içindeki ve sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: biyografi, diyagram, dogma, magma, monografi, paragraf, program; arkeolog, demagog, diyalog, filolog, jeolog, katalog, monolog, psikolog,  ürolog. Ancak coğrafya, fotoğraf ve topoğraf kelimelerinde g’ler, ğ’ye döner. * * * Aşağıdaki durumlarda batı kökenli kelimeler, özgün biçimleri ile yazılırlar: 1. Bilim, sanat ve uzmanlık dallarında kullanılan bazı terimler: andante (müzik), cuprum (kimya), deseptyl (eczacılık), quercus, terminus technicus (teknik terim). 2. Latin yazı sistemini kullanan dillerden alınma deyim ve sözler: Veni, vidi, vici (Geldim, gördüm, yendim.); conditio sine qua non (Olmazsa olmaz.); eppur si muove (Dünya her şeye rağmen dönüyor.); to be or not to be (olmak veya olmamak); l'art pour l'art (Sanat sanat içindir.); l'Etat c'est moi (Devlet benim.); traduttore traditore (Çevirmen haindir.); persona non grata (istenmeyen kişi). Mesele falan değildi öyle, To be or not to be kendisi için; Bir akşam uyudu; Uyanmayıverdi.                         (Orhan Veli Kanık)

Noktalama İşaretleri

Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere noktalama işaretleri kullanılır. Noktalama işaretlerinden nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru, ünlem, tırnak işaretleri, ayraç ve kesme ait oldukları kelimelere bitişik olarak yazılır ve kesme dışındaki işaretlerden sonra bir harf boşluğu ara verilir. Nokta ( . ) 1. Cümlenin sonuna konur: Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuştur. Saatler geçtikçe yollara daha mahzun bir ıssızlık çöküyordu. (Reşat Nuri Güntekin) 2. Bazı kısaltmaların sonuna konur: Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent), Prof. (profesör), Cad. (cadde), Sok. (sokak), s. (sayfa), sf. (sıfat), vb. (ve başkası, ve benzeri, ve bunun gibi), Alm. (Almanca), Ar. (Arapça), İng. (İngilizce). 3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent. UYARI: Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan  yalnızca  sonuncu  rakamdan sonra  nokta  konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyıllar arasında. 4. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur:                                    I.                1.                            A.           a.                                    II.               2.                            B.           b. 5. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 29.5.1453, 29.X.1923. Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adların­dan önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs 1453, 29 Ekim 1923. 6. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00’te başladı. Tören 17.30'da, hükûmet daireleri kapandıktan yarım saat sonra başlayacaktır.                                                                                   (Tarık Buğra) 7. Bibliyografik künyelerin sonuna konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960. 8. Beş ve beşten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500. 9. Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır: 4.5=20 Virgül ( , ) 1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan ve biraz da korkudan sonra bu sı­cak, aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum. (Halide Edip Adıvar) Sessiz dereler, solgun ağaçlar, sarı güller Dillenmiş ağızlarda tutuk dilli gönüller                                                          (Faruk Nafiz Çamlıbel) Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk.                                                                                                                                (Hüseyin Rahmi Gürpınar) 2. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: Bir varmış, bir yokmuş. Umduk, bekledik, düşündük.                     (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) Fakat yol otomobillere yasak olduğundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez. (Falih Rıfkı Atay) 3. Cümlede özel olarak vurgulanması gereken ögelerden sonra konur: Binaenaleyh, biz her vasıtadan, yalnız ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz.                                                                                                                                             (Mustafa Kemal Atatürk) 4. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur: Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi, koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti.                                                              (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) 5. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur: Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım. (Mustafa Kemal Atatürk) 6. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına konur: Akşam, yine akşam, yine akşam, Göllerde bu dem bir kamış olsam!                                        (Ahmet Haşim) Kopar sonbahar tellerinden Derinden, derinden, derinden Biten yazla başlar keder musikisi                     (Yahya Kemal Beyatlı) 7. Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi. Şehirde ilk önce hükûmet doktoruyla karşılaştım. – Bugünlerde başımı kaşımaya vakit bulamıyorum, dedi.                   (Reşat Nuri Güntekin) 8.  Konuşma çizgisinden önce konur: Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e, – Bu anahtar köşkü de açar, dedi.                                     (Ömer Seyfettin) 9. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bil­diren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur: Peki, gideriz. Olur, ben de size katılırım. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz. Evet, kırk seneden beri Türkçe merhale merhale Türkleşiyor.  (Yahya Kemal Beyatlı) 10. Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime grup­larıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır: Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır.                                    (Halit Ziya Uşaklıgil) Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi.  (Reşat Nuri Güntekin) 11. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir. (Mustafa Kemal Atatürk) Sayın Başkan, Sevgili Kardeşim, Değerli Arkadaşım, 12. Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur: 38,6 (otuz se­kiz tam, onda altı), 25,33 (yirmi beş tam, yüzde otuz üç), 0,45 (sıfır tam, yüzde kırk beş). 13. Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938. Yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur: Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958. UYARI: Metin içinde ve, veya, yahut bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz: Nihat sabaha kadar uyuyamadı ve şafak sökerken Faik'e bol teşek­kürlerle dolu bir kâğıt bırakarak iki gün evvelki cephe dönüşü kıyafeti ile sokağa fırladı.                                                        (Peyami Safa)   Ben Atatürk'le üç veya iki defa karşılaştım.                                                                                      (Burhan Felek) Ya şevk içinde harap ol ya aşk içinde gönül Ya lale açmalıdır göğsümüzde yahut gül!                                                                               (Yahya Kemal Beyatlı)                                                                      UYARI: Metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz: Hem gider hem ağlar. Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. (Atasözü) Gerek nesirde gerek nazımda yeni bir söyleyişe ulaşılmıştır. Siz ister inanın ister inanmayın, bir gün bile durmam. Ne kız verir ne dünürü küstürür. UYARI: Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan  da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız, lisanımız düzelince lisanımız da kafamız düzelince düzele­cek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil!                                               (Yahya Kemal Beyatlı) UYARI: Metin içinde -ınca / -ince anlamında zarf-fiil görevinde kulla­nılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz: Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal ) Öyle zekiler vardır, konuştular mı ağızlarından bal akıyor sanırsın.                                                                                      (Attila İlhan) UYARI:  Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı.                                          (Reşat Nuri Güntekin) Gör gözlerinle de aklın yatarsa anlatıver millete. (Tarık Buğra) UYARI: Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konmaz:   Cumaları bahçede buluştukça kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu.                                                                                                                                           (Halide Edip Adıvar)   Şimdiye dek, ben kendimi bildim bileli kimse Değirmenoluk köyünden kaçıp da başka köyde çobanlık, yanaşmalık etmedi.                                                                                 (Yaşar Kemal) Meydanlığa varmadan bir iki defa İsmail kendisini gördü mü diye kahveye baktı.                                                                                                                                                                                             (Necati Cumalı) Ancak yemekte bir karara varıp arkadaşına dikkatli dikkatli bakarak konuştu.                                                                           (Samim Kocagöz) Noktalı Virgül ( ; ) 1. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur: Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir. Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; İstanbul, Londra, Bakü. 2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayır­mak için konur: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum. At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. İki Nokta ( : ) 1. Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazma­yan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü!            (Falih Rıfkı Atay) – Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda? Ziraatçı sayar: – Yulaf, pancar, zerzevat, tütün...                                             (Falih Rıfkı Atay) 2. Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur: Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır.  (Mustafa Kemal Atatürk) Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim. (Falih Rıfkı Atay) Derler: İnsanda derin bir yaradır köksüzlük; Budur âlemde hudutsuz ve hazin öksüzlük.        (Yahya Kemal Beyatlı) 3. Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır: a:ile, ka:til, usu:le, i:cat. 4. Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adın­dan sonra konur: Bilge Kağan:         Türklerim, işitin!                                   Üstten gök çökmedikçe                                   alttan yer delinmedikçe                                   ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin? Koro :                      Göğe erer başımız                                   başınla senin ! Bilge Kağan :         Ulusum birleşip yücelsin diye                                   gece uyumadım, gündüz oturmadım.                                   Türklerim Bilge Kağan der bana.                                   Ben her şeyi onlar için bildim.                                  Nöbetteyim !                              (A. Turan Oflazoğlu) 5. Genel Ağ adreslerinde kullanılır: http://tdk.org.tr 6. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 56:8=7, 100:2=50 Üç Nokta ( ... ) 1. Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur: Ne çare ki çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüveri­yordu da, bu yanı...                                                                                         (Tarık Buğra) 2. Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak is­tenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur: Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz. Arabacı B...'a yaklaştığını söylüyor, ikide bir fırsat bularak arabanın içine doğru başını çeviriyordu. (Ahmet Hamdi Tanpınar) 3. Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümle­rin yerine konur: ... derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı...                                                                                               (Tarık Buğra) 4. Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur: Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel) Binaenaleyh, biz her vasıtadan, yalnız ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz. O noktainazar şudur: Türk milletini, medeni cihanda, layık olduğu mevkiye isat etmek ve Türk cumhuriyetini sarsılmaz temelleri üzerinde, her gün, daha ziyade takviye etmek...                                                                                                      (Mustafa Kemal Atatürk) 5. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur: Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar: — Koca Ali... Koca Ali, be!..                                                                                       (Ömer Seyfettin) 6. Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevap­larda kullanılır: — Yabancı yok! — Kimsin? — Ali... — Hangi Ali? — ... — Sen misin, Ali usta? — Benim!.. — Ne arıyorsun bu vakit buralarda? — Hiç... — Nasıl hiç? Suya çekicini mi düşürdün yoksa !.. — !..                                                                                       (Ömer Seyfettin) UYARI: Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz. Soru İşareti ( ? ) 1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur:  Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı?             (Faruk Nafiz Çamlıbel)  Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?            (Ahmet Haşim) Atatürk bana sordu: — Yeni yazıyı tatbik etmek için ne düşündünüz?         (Falih Rıfkı Atay) Soru eki ve soru kelimesi kullanılmadan ezgili söyleyişlerde soru işareti kullanılır: Gümrükteki memur başını kaldırdı: — Adınız? 2. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır: Yunus Emre (1240?-1320), (Doğum yeri: ?). Türk halk felsefesinin, Türk nükteciliğinin ve mizah dehasının bü­yük mümessili Nasreddin Hoca da (Hâce Nasirüddin) bu asırda yaşa­mıştır (1208 ?-1284). (Türk Dünyası El Kitabı) Ankara'dan Konya'ya 1,5 (?) saatte gitmiş. 1496 (?) yılında doğan Fuzuli ... UYARI : mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kulla­nıldığında soru işareti konmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz. Bahar gelip de nehir çağıl çağıl kabarmaya başlamaz mı içimi geri kalmış bir saat huzursuzluğu kaplardı. (Haldun Taner) UYARI : Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? (Yahya Kemal Beyatlı) Ünlem İşareti ( ! ) 1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlele­rin sonuna konur: Ne mutlu Türk’üm diyene!                                      (Mustafa Kemal Atatürk) Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var! 2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur: Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!                                                                                   (Mustafa Kemal Atatürk) Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk cumhuriye­tini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir.                      (Mustafa Kemal Atatürk) Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!                                                                                           (Yahya Kemal Beyatlı) Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın Bu toprak bir devrin battığı yerdir.                                  (Necmettin Halil Onan) UYARI: Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabi­leceği gibi cümlenin sonuna da konabilir: Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!                                 (Faruk Nafiz Çamlıbel) 3. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!). Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor. UYARI: Ünlemden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir. Gök ekini biçer gibi!.. Başaklar daha dolmadan.             (Tarık Buğra) Kısa Çizgi ( - ) 1. Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur: Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bil-        mem. Havuzun suyu bulanık. Kapının saatleri 12'yi geçmiş. Kanepe-        lerde kimseler yok. Tramvay ne fena gıcırdadı! Tramvaydaki adam bir tanı-  dık mı idi acaba? Ne diye öyle dönüp dönüp baktı? Yoksa kimsecik-         lerin oturmadığı kanepelerde bu saatte pek başıboşlar mı oturur?                                                                          (Sait Faik Abasıyanık) 2. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır: Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu.                                                                     (Ömer Seyfettin) 3. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur: al-ış, dur-ak, gör-gü-süz-lük. 4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır: al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır-. 5. Eklerin başına konur: -ak, -den, -ış, -lık. 6. Heceleri göstermek için kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, prog-ram, ya-zar-lık. 7. Kelimeler arasında “-den...-a, ve, ile, ila, arasında” anlamlarını vermek için kullanılır: Türkçe-Fransızca Sözlük, Aydın-İzmir yolu, Ankara-İstanbul uçak seferleri, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, 2003-2004 öğretim yılı. 8. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: 50-20=30 Uzun Çizgi (—) Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir. Arabamız tutarken Erciyes'in yolunu: “Hancı dedim bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu'nu?” Gözleri uzun uzun burkuldu kaldı bende, Dedi: — Hana sağ indi, ölü çıktı geçende! (Faruk Nafiz Çamlıbel) Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır: — Eski şehri gezdin mi? — Rothshild'in evine gittin mi? — Goethe'nin evini gezdin mi?                                                                                                      (Ahmet Haşim) Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir: Sıtkı Bey — Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister. İslam Bey — Ben daha ölmedim.                                                                                      (Namık Kemal) UYARI : Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kul­lanılmaz. Eğik Çizgi ( / ) 1. Yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına konur: Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır parlayacak / O benimdir o benim milletimindir ancak.                             (Mehmet Akif Ersoy) 2. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur: Altay Sokağı, Nu.: 21/6  Kurtuluş / ANKARA 3. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 18/11/1969, 15/IX/1994. 4. Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır: -a/-e, -an /-en, -lık /-lik, -madan /-meden. 5.  Genel Ağ adreslerinde kullanılır: http://tdk.gov.tr 6. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 70/2=35 Ters Eğik Çizgi ( \ ) Bilgisayar yazılımlarında art arda gelen dizinleri birbirinden ayırt etmek için kullanılır: C:\Dos>MD \Oyun Tırnak İşareti ( “ ” ) 1. Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tır­nak içine alınır: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin ön cephesinde Atatürk'ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.” vecizesi yer almaktadır. Ulu önderin “Ne mutlu Türk’üm diyene!” sözü her Türk'ü duygulandırır. Bakınız, şair vatanı ne güzel tarif ediyor: “Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.” UYARI : Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: “Akıl yaşta değil baş­tadır.” atasözü yüzyılların tecrübesinden süzülüp gelen bir gerçeği ifade etmiyor mu? “İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!” diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı) UYARI : Uzun alıntılarda her paragraf ayrı ayrı tırnak içine alınır. 2. Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır: Yeni bir “barış taarruzu” başladı. 3. Cümle içerisinde kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri “Kendi Gök Kubbemiz” adı altında çıktı. (Ahmet Hamdi Tanpınar) “Yazım Kuralları” bölümünde bazı uyarılara yer verilmiştir. UYARI: Cümle içerisinde özel olarak belirtilmek istenen sözler, kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınmaksızın koyu yazılarak veya eğik yazıyla (italik) dizilerek de gösterilebilir: Höyük sözü Anadolu'da tepe olarak geçer. Cahit Sıtkı'nın Şairin Ölümü şiirini Yahya Kemal çok sevmişti. (Ahmet Hamdi Tanpınar) UYARI : Tırnak içine alınan sözlerden sonra kesme işareti kulla­nılmaz: Yahya Kemal’in “Aziz İstanbul”unu okudunuz mu? 4. Bibliyografik künyelerde makale adları tırnak içinde verilir. Tek Tırnak İşareti ( ‘ ’ ) Tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için kullanılır: Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?” dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı. “Atatürk henüz ‘Gazi Mustafa Kemal Paşa’ idi. Benden ona dair bir kitap için ön söz istemişlerdi.”                                        (Falih Rıfkı Atay)   Denden İşareti (") Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır: a. Etken         fiil b. Edilgen       " c. Dönüşlü      " ç. İşteş             " Yay Ayraç ( ( ) ) 1. Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır: Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç) UYARI: Yay ayraç içinde bulunan özel isimler ve yargı bildiren anlatımlar büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti getirilir. UYARI : Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraç kapandıktan sonra yazılır: Yunus Emre (1240?- 1320)'nin... 2. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıkla­mak ve göstermek için kullanılır: İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın...  (Reşat Nuri Güntekin) 3. Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır: Cihanın tarihi, vatanı uğrunda senin kadar uğraşan, kanını döken bir millet daha gösteremez. Senin kadar kimse kendi vatanına sahip ol­maya hak kazanmamıştır. Bu vatan ya senindir, ya kimsenin.                                                                      (Ahmet Hikmet Müftüoğlu) Eşin var, aşiyanın var, baharın var ki beklerdin Kıyametler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin?                                                                                          (Mehmet Akif Ersoy) 4. Alıntılarda, başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümle­rin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alınabilir. 5. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır. 6. Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını gös­termek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır. 7. Bir yazının maddelerini gösteren sayı ve harflerden sonra kapama ayracı konur:                 I)             1)                                            A)           a)                 II)            2)                                            B)            b) Köşeli Ayraç ( [ ] ) 1. Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır. 2. Bibliyografik künyelere ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır: Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa] Kesme İşareti ( ' ) 1. Aşağıda sıralanan özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: a. Kişi adları, soyadları ve takma adlar: Atatürk’üm, Fatih Sultan Mehmet’e, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Sultan Ana’nın, Yurdakul’dan, Kâzım Karabekir’i, Yunus Emre’yi, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se. UYARI : Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Çiçek, Halit, Mehmet, Mesut, Murat, Özbek, Recep, Yiğit, Bosna-Hersek, Gaziantep, Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Çeliği, Çiçeği, Halidi, Mehmedi, Mesudu, Muradı, Özbeği, Recebi, Yiğidi, Bosna-Herseği, Gaziantebi, Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir. UYARI: Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan sonra konur: Yunus Emre (1240?-1320)'nin, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu)'nin. Ancak cins isimler için yapılan açıklamalarda yay ayraçtan sonra doğal olarak kesme işaretine gerek yoktur: İmek fiili (ek fiil)nin geniş zamanı şahıs ekleriyle çekilir. UYARI : Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrıl­maz. b. Millet, boy, oymak adları: Türk’üm, Alman’sınız, İngiliz’den, Rus’muş, Oğuz’un, Kazak’a, Kırgız’ım, Özbek’e, Karakeçili’nin, Hacımusalı’ya. c. Devlet adları: Türkiye Cumhuriyeti’ni, Osmanlı Devleti’ndeki, Amerika Birleşik Devletleri’ne, Azerbaycan Cumhuriyeti’nden. ç. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar: Allah’ın, Tanrı’ya, Cebrail’den, Zeus’u. d. Kıta, deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. coğrafyayla ilgili yer adları: Asya’nın, Marmara Denizi’nden, Akdeniz’i, Meriç Nehri’ne, Van Gölü’ne, Ağrı Dağı’nın, Çanakkale Boğazı’nın, Zigana Geçidi’nden, Uzunyayla’ya, Türkiye’dir, İç Anadolu’da, Doğu Anadolu’ya, Ankara’ymış, Sungurlu’ya, Ziya Gökalp Bulvarı’ndan, Yıldız Mahallesi’ne, Taksim Meydanı’ndan, Reşat Nuri Sokağı’na. UYARI: Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan. e. Gök bilimiyle ilgili adlar: Jüpiter’den, Venüs’ü, Halley’in, Merih’e, Büyükayı’da, Yedikardeş’ten, Samanyolu’nda. f. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adları: Dolmabahçe Sarayı’nın, Çankaya Köşkü’ne, Sait Halim Paşa Yalısı’ndan, Ankara Kalesi’nden, Horozlu Han’ın, Galata Köprüsü’nün, Bilge Kağan Abidesi’nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı’na. g. Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adları: Nutuk’ta, Safahat’tan, Kiralık Konak’ta, Sinekli Bakkal’ı, Hürriyet’te, Resmî Gazete’de, Onuncu Yıl Marşı’nı, Yunus Emre Oratoryosu’nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü’nü. ğ. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adları: Millî Eğitim Temel Kanunu’na, Medeni Kanun’un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü’nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’nin. UYARI: Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun’un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik’in 2’nci maddesine göre... vb. h. Hayvanlara verilen özel adlar: Sarıkız’ın, Karabaş’a, Pamuk’u, Minnoş’tan. UYARI: Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanlığına, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Mavi Köşe Bakkaliyesinden, Gimanın. UYARI : Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün. 2. Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur: Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paşa’ya vb. UYARI: Unvanlardan sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, Türk Dil Kurumu Başkanına göre vb. 3. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye. UYARI : Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra,  kelimenin ve üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır: vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e (santimetre küpe), m²ye (metre kareye), 64ten (altı üssü dörtten). 4. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65’lik, 9,65’lik. 1919 senesi Mayısının 19'uncu günü Samsun'a çıktım.     (Mustafa Kemal Atatürk) 5. Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına Düştü n'ola sevdiğimin yurduna İl yanmazken ben yanarım derdine Engel aramızı açtı n'eyleyim                  (Karacaoğlan) 6. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur: a'dan z'ye kadar, b'nin m'ye dönüşmesi, Türkçede -lık'la yapılmış sözler. UYARI: Akım, çağ ve dönem adlarından sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Eski Çağın, Yükselme Döneminin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatına.